Dossier Indië, Wereldmuseum Rotterdam

Indonesië als wingewest

Exploitatie

Het gebied dat nu Indonesië is, werd na 1814 stapsgewijs door Nederland gekoloniseerd. Doel was om Indonesië tot wingewest te maken, optimaal te kunnen exploiteren en daarmee de staatskas goed te vullen. De kolonie werd verdeeld in residenties, onder Nederlands bestuur.  

Dossier Indië, Wereldmuseum Rotterdam
Honderden mensen tegen een heuvel + 3 opzichters. Groepsportret van arbeiders op de cultuuronderneming Way-Lima, Lampongse Districten | TM-60013351

Armoede en hongersnood

Javaanse boeren moesten voor de Europese markt op één-vijfde van hun rijstvelden koffie, suiker en indigo verbouwen. Bovendien betaalden zij landrente, en verrichtten zij Heerendiensten. Door de te zware verplichtingen ontstonden armoede en hongersnood. Tussen 1845-1850 stierven honderdduizenden Javanen.
 

Rotan straf. Voltrekking van een lijfstraf 1880-1895
Rotan straf. Voltrekking van een lijfstraf 1880-1895 | TM-60007721

Excessief geweld

De opening van het Suezkanaal in 1869 gaf de handel een sterke impuls. De industriële revolutie in Europa en Amerika vroeg om producten. Nederland liet zijn oog vallen op de ‘buitengewesten’. De snelle groei van de economie in Noord-Sumatra vroeg om een massale aanvoer van arbeidskrachten. Honderdduizenden contractarbeiders werden geronseld vanuit Java en Zuid-China. De zware arbeid, de slechte behandeling en huisvesting zorgden voor spanningen. Wie zich niet hield aan de regels van de planters liep  kans op zware lijfstraffen. 

Onderzoek naar deze excessen resulteerde in 1904 in het ‘Rhemrev rapport’. Hierin werden bewijzen aangevoerd voor de vele mishandelingen die plaatsvonden op de plantages. Echter, het rapport verdween, nadat de minister van Koloniën het voorzag van een kort bijschrift, geruisloos in een bureaula. Pas in 1987 bracht Jan Breman van de Universiteit van Amsterdam het rapport weer aan het licht. Op de tentoonstelling zijn citaten uit dit rapport te beluisteren.